(سرواژه: شرکت سهامی ایرانی سازنده خودرو (به فرانسوی: Société anonyme iranienne de production des automobile)) شرکت خودروساز ایرانی است که در سال ۱۳۴۴ تٱسیس شد. نخستین خودروهای این شرکت، محصولات شریک فرانسوی آن، سیتروئن، بودند و از سال ۱۳۴۷، سایپا که مقر آن در تهران بود، بسیاری از مدلهای ژیان را میساخت. دولت ایران، شرکت سایپا را در ۱۶ تیر ۱۳۵۸ بهمالکیت خود درآورد و سایپا، از آذر ۱۳۶۰ زیرنظر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت. در سال ۱۳۷۲، تولید خودروی پراید نخستین خودروی سایپا آغاز و در سال ۱۳۸۷ تیبا دومین خودروی ملی ایران که همهٔ اجزای آن ساخت ایران است، رونمایی شد. این خودرو، عرضهٔ محصولات سایپا در ایران را ادامه بخشید اما در دهههای ۱۳۸۰ و ۱۳۹۰ سایپا چندین خودروی انحصاری را طراحی و به بازار عرضه کرد که همگی با استقبال مشتریان روبرو شدند: تیبا ۲، ساینا، کوییک و اطلس. همچنین شاهین که بدنهٔ آن برپایهٔ پلتفرم بی تویوتا و پیشرانهٔ آن برپایهٔ پیشرانهٔ پژو ۳۰۱ است، دومین گام ایران برای ساخت خودروی ملی نامیده شد و در سال ۲۰۲۴ سایپا آریا محصولی جدید از سایپا تولید خواهد شد
دههٔ ۱۳۷۰ و تولید پراید همچنین ببینید: پراید یک پراید ساخته شده توسط سایپا به عنوان تاکسی در سال ۱۳۷۱، رنو ۲۱ به فهرست تولیدات شرکت سایپا افزوده شد که میتوانست به رقابت سایپا با ایران خودرو کمک بسیاری کند.[۴] در سال ۱۳۷۲، یکی از پرفروشترین خودروهای تاریخ ایران، پراید، برای نخستین بار توسط سایپا در ایران تولید شد. سایپا پراید کاربراتوری را در مقیاس بزرگی به فروش رساند. محصولی که در اصل همان فورد فستیوا، خودروی معرفی شدهٔ سال ۱۹۸۶ است. تولید این خودرو در سایپا تا دههٔ ۲۰۲۰ میلادی، بدون ایجاد تغییرات اساسی ادامه یافت. موضوعی که با انتقاد کارشناسان روبهرو شد. همچنین رسانهها و کارشناسان ایرانی بسیاری به ایمنی خودروی پراید ایراد گرفتهاند. در سال ۱۳۷۴، سهام شرکت سایپا برای نخستین بار در بورس اوراق بهادار تهران عرضه شد.[۳] در سال ۱۳۷۷، این شرکت توانست گواهی نامهٔ ۹۰۰۱ ISO را به دست آورد. از سال ۱۳۷۸ نیز پراید استیشن به فهرست محصولات شرکت اضافه شد.[۳][۴] ایجاد خط تولید خودرو کاروان در سال ۱۳۷۹ به پایان رسید و تولید نمونهای از این محصول نیز در همین سال انجام شد.
دههٔ ۱۳۸۰ کیا ریو، محصولی از شرکت کیا موتورز کره جنوبی که توسط سایپا نیز در ایران عرضه شد. در دههٔ ۱۳۸۰، سایپا پیشرفت فراوانی کرد و توانست نخستین خودروی طراحی اختصاصی خود را نیز در همین دهه بسازد. در سال ۱۳۸۱، تولید آزمایشی خودروی پراید ۱۴۱ صورت پذیرفت و معرفی آن به بازار ایران انجام شد.[۴] در سال ۱۳۸۲ نیز برای گرفتن استاندارد یورو ۲، موتورهای جدیدی برای پراید در نظر گرفته شد. در سال ۱۳۸۴، نخستین خط تولید کارخانهای خودروهای دوگانه سوز در ایران توسط سایپا ایجاد شد.[۴] در سال ۱۳۸۴ همچنین خطوط تولید خودرو ریو، که محصولی از شرکت کیا موتورز کرهٔ جنوبی است، توسط سایپا در ایران بسط یافت. در سال ۱۳۸۵، خط تولید انواع پراید توسط سایپا در ونزوئلا گسترش یافت. یک سال بعد، در ۱۳۸۶، کارخانه ساخت انواع پراید در کشور سوریه با نام سیویکو ایجاد شد.[۴] در سال ۱۳۸۶، تولید و عرضهٔ خودروی رنو، ال ۹۰ در سه تیپ توسط سایپا انجام شد. در همین سال سایپا به تولید و عرضهٔ محصولی مشابه پراید، با نام سایپا ۱۳۲ دست زد. فروش اتوبوسهای شهری IRIS را نیز سایپا در سال ۱۳۸۶ آغاز کرد. در سال ۱۳۸۷، چند رویداد مهم برای شرکت سایپا ثبت شد: رونمایی از نخستین خودروی سایپا، با نام تیبا رونمایی از وانت الایکس زامیاد گشایش خط تولید انبوه موتور ال ۹۰ گشایش خط تولید رنو مگان گشایش خط تولید کیا ریو با گیربکس اتوماتیک دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجهٔ ایران، ۵۱٪ درصد از سهام این شرکت، در بورس واگذار گردید. سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران که یکی از سازمانهای زیرمجموعهٔ وزارت صمت است نیز با داشتن ۳۵٫۷۵٪ درصد از سهام شرکت سایپا، بزرگترین سهامدار این شرکت است.[۳] در سال ۱۳۸۹ نیز کارخانهٔ سایپا کاشان، با ظرفیت تولید سالانه ۱۵۰۰۰۰ خودرو راهاندازی گردید. رونمایی از نخستین کامیون شکل یافتهٔ داخلی شرکت سایپا دیزل نیز در همین سال انجام شد. در این دوران سایپا توانست رکوردشکنیهایی نیز در زمینهٔ شمار تولید خودرو انجام دهد. تیبا، نخستین خودروی انحصاری مقالهٔ اصلی: سایپا تیبا تیبا، نخستین خودروی سایپا که دومین خودروی ملی نامیده شد. (معرفی: ۲۰۰۸) خودروی تیبا نخستین خودروی انحصاری سایپا است که در سال ۱۳۸۷ رونمایی شد. تیبا که همهٔ اجزای آن از جمله موتور، ساخت ایران است، دومین گام ایران برای ساخت خودروی ملی نامیده شد. پیش از این، رسانهها تنها به سمند، محصول انحصاری ایران خودرو چنین اشاراتی میکردند. سایپا اعلام کرد که در تولید این خودرو، از مشاوران خارجی نیز بهره گرفتهاست. این خودرو از همان ابتدا قرار شد که به عنوان خودرویی ارزان به فروش برسد.[۶] دنیای اقتصاد، این خودرو را در تاریخ خودرو سازی ایران بسیار مهم دانست و در گزارشهای رسانهها آمدهاست که مالکیت این خودرو به شکل کامل در اختیار سایپا است. نخستین خودروی سایپا، توانست به سرعت در بازار محبوبیت کسب کند. سایپا سپس خودروهای دیگری را نیز بر پایهٔ تیبا ساخت که آنها نیز از فروش خوبی برخوردار بودند.
دههٔ ۱۳۹۰ در سال ۱۳۹۰، خط تولید گروه خودرو سازی سایپا در کشور سودان راهاندازی شد و در سال ۱۳۹۱ نیز از محصولات جدیدی از جمله: تیبا ۲، سایپا ۱۵۱ و ایکس۱۰۰ رونمایی شد. در سال ۱۳۹۲، محصول اختصاصی دیگری با عنوان ساینا رونمایی شد که به شکل اختصاصی توسط سایپا طراحی شده بود. در دههٔ ۱۳۹۰، محصولات گوناگونی از شرکتهای خارجی توسط سایپا برای عرضه به بازار آماده شدند، با این حال سایپا در تلاش بود خودروهای اختصاصی خود را نیز طراحی و تولید کند. در سال ۱۳۹۷، این شرکت از خودرویی با کلاس کامپکت با نام سایپا شاهین رونمایی نمود. هرچند که مشخصات فنی همانند موتور، در اوایل به شکلی گیج کننده معرفی شدند، اما این خودرو نیز به شکلی انحصاری، ویژهٔ سایپا طراحی شده بود و کارشناسان باور داشتند که این خودرو توان فروش خوبی دارد. بر اساس اعلام شرکت سایپا، سایپا شاهین (با نام پیشین رهام) توسط مهندسین این شرکت طراحی و ساخته شدهاست.